Olivijnzand legt CO₂ vast

greensand promoot natuurlijke oplossing tegen klimaatverandering

Zo’n 4 miljard jaar lang heeft de natuur het olivijnconcept met succes in praktijk gebracht. Olivijn zorgt ervoor dat leven op aarde mogelijk is. Zonder de CO_2-opruimende werking van het olivijngesteente zou het hier nu zo’n 500 °C zijn. Eddy Wijnker, CEO van greenSand, hoorde van de werking van olivijn en heeft in 2008 greenSand opgericht. De aarde ons laten helpen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, dat is wat greenSand doet.

Natuur of techniek

Ook zonder menselijke activiteiten heeft de aarde veel CO₂ uitgestoten, vooral door vulkanen. Geschat wordt dat vulkanen zo’n driehonderd miljoen ton CO₂ per jaar produceren. Als dit getal wordt vermenigvuldigd met de leeftijd van de aarde dan zou de CO₂-druk in onze atmosfeer ongeveer 100 atmosfeer moeten zijn. Het ontstane broeikaseffect zou dan een temperatuur aan het aardoppervlak van 500 °C veroorzaakt hebben en leven op aarde zou niet mogelijk zijn. Aangezien er wel leven op aarde is, is er een manier waarop de natuur bijna al die CO₂ weer opgenomen en veilig opgeborgen heeft.

Het proces dat zorgt voor het vastleggen van CO₂ is de verwering van gesteentes. Dit is de reactie van mineralen met water en CO₂, waarbij het broeikasgas eerst wordt omgezet tot bicarbonaat in oplossing. Daarna worden die bicarbonaatoplossingen door de rivieren naar zee afgevoerd. Daar maken koralen, schelpdieren en plankton er kalksteen van, dat is de duurzame opbergschuur van CO₂. In kalksteen zit pakweg duizend maal meer CO₂ opgeslagen dan in de zeeën, de atmosfeer en de biosfeer bij elkaar.

Het mineraal olivijn is hierbij het belangrijkste mineraal dat snel verweert en daarbij CO₂ vangt. Olivijn is een silicaat en het meest voorkomende mineraal op aarde. In grote olivijnmassieven is de samenstelling meestal (Mg 0.92 Fe 0.08) ₂SiO₄. Hoewel in laboratoria vrij lage verweringssnelheden worden vertoond, liggen die in de buitenlucht waarschijnlijk hoger. Er worden op dit moment testen uitgevoerd door Deltares die de verweringssnelheid in de Nederlandse buitenlucht onderzoeken. De verweringsreactie is de reactie waarbij olivijn door reactie met water en CO₂ wordt omgezet tot magnesiumbicarbonaat en silica in oplossing. Daar hoort de volgende chemische formule bij:
Mg₂SiO₄ + 4 CO₂ + 2 H₂O → Mg²⁺ + 4 HCO_3^- + SiO₂

Omgerekend houdt dat in dat 1 ton olivijn ongeveer 1,25 ton CO₂ vangt. Er ligt veel olivijn dicht aan het oppervlak waar in dagbouw gemijnd kan worden. Ook in Nederland ligt olivijngesteente onder de grond, maar wel op zo’n 12 km diepte (en kan in Nederland niet gemijnd worden). In onder andere Spanje en Noorwegen wordt olivijn wel gemijnd. Dit wordt naar Nederland getransporteerd. Na herberekening van de CO₂-uitstoot bij het mijnen en transporteren ruimt 1 kilo olivijn 1 kilo CO₂ op.

Tussenoplossing

De mensheid heeft in de afgelopen jaren zoveel CO₂ uitgestoten dat de CO₂-concentratie in de lucht nooit eerder zo hoog was als nu. In 2015 is de wereldwijde CO₂-drempel in onze atmosfeer van 400 ppm overschreden. Olivijn is een van de oplossingen om CO₂ vast te leggen en zo de opwarming van de aarde tegen te gaan. Olivijn legt CO₂ voor lange tijd vast, in tegenstelling tot bijvoorbeeld bomen die CO₂ weer loslaten als ze vergaan of verbranden. De natuur kan de hoge uitstoot van de afgelopen jaren niet bijhouden en daarom helpt greenSand de natuur een handje. Door de oppervlakte van het olivijn te vergroten kan er sneller CO₂ worden opgenomen. Daarom geldt hoe kleiner de gradatie, hoe sneller het olivijn volledig is verweerd en het CO₂ is opgeruimd. Dit is een tussenoplossing om de natuur te helpen met het opruimen van de CO₂ in de atmosfeer. In de toekomst geen CO2 meer uitstoten en de temperatuur op aarde weer stabiel houden, daar leven we naartoe. Tot die tijd is het noodzakelijk ‘schade’ te herstellen. En er zullen altijd wat 'verspreide' of onvermijdbare CO₂-emissies blijven.

Mogelijkheden van olivijn

greenSand Olivijn kan op verschillende manieren toegepast worden. Emeritus-hoogleraar Olaf Schuiling heeft vele toepassingen van olivijn bedacht en onderzocht. Op dit moment wordt olivijn vooral toegepast in de wegenbouw en in tuinen en parken waar het andere soorten zand en stenen kan vervangen. Op die manier wordt geen extra mijnbouw gedaan maar wordt er wel CO₂ opgeruimd. Verwering van olivijn gaat sneller door beweging en contact met (zuur) regenwater. Een hogere temperatuur en hogere druk zorgen ook voor een snellere reactie met CO₂. Leg paden aan met greenSand olivijn, of met het Opruim Certificaat en loop, fiets of rijd hier het liefst vaak overheen. Zo draag je letterlijk een steentje bij tegen klimaatverandering.